Wist je dit over de slag bij Stalingrad? Dit blog gaat over wat je nog niet wist over de slag bij Stalingrad! Het keerpunt in de 2e wereldoorlog!

Wie: Het Duitse leger onder generaal (later veldmaarschalk) Friedrich Paulus en onderdelen van het 4e pantserleger onder generaal Herman Hoth. Tegenover hun stond het Stalingradfront van het Rode Leger. Belangrijkste onderdeel hiervan was het 66ste leger van Vasili Tsjoekoev.

Generaal Paulus:

Waar: De stad Stalingrad aan de Wolga

Wat: Deze slag was onderdeel van een Duiste campagne naar de zuidelijke olievelden  in de Kaukasus. Stalingrad moest worden veroverd om de Duiste Flank te beveiligen. Ook werd hierdoor de toevoer via de Wolga afgesneden. 

In de barre Russische winter van 1941-1942 moest Adolf Hitler  een cruciaal strategisch besluit nemen. Zijn aanval op Rusland was voor Moskou gestopt en de Duitse troepen zijn op 5/6 december zelfs teruggedreven. In de lente zouden de Duitse troepen weer klaar staan om aan te vallen. In plaats van een nieuwe aanval op Moskou zoals de Russen verwachten. Besloot hij voor een aanval door de Krim naar de Kaukasus.  Het doel waren de olievelden van de Kaukasus waar de Duitser grote behoefte aan hadden. Deze aanval had als codewoord Fall Blau.

Fall Blau

Fall Blau begon op 28 juni. De Duitsers hadden 1,3 miljoen manschappen hiervan bestond 300.000 uit soldaten van bondgenoten. Voornamelijk Roemen Italianen en Roemenen.  Het leger werd verdeeld in Armeegruppe A en B. Beide gruppe moesten samenkomen bij de stad Stalingrad aan de Wolga. Armeegruppe B zou aan de Don en Wolga blijven als flankdekking voor de aanval van Armeegruppe A op de Kaukasus. De Duitse aanval verliep voorspoedig en half juli was het 6e leger onder generaal Friedrich Paulus Stalingrad al. 

Op 23 juli gaf Hitler het bevel om de stad zelf in te nemen. Het 4e pantserleger van Hermann Hoth was ten zuiden van Stalingrad opgesteld om de aanval te steunen. Stalin gaf dezelfde dag het bevel dat Stalinggrad tot de laatste man verdedigd moest worden. De troepen van het Stalingradfront bestonden uit het 62ste, 63ste en 64ste leger. Door de naam van de stad was Stalin er gebrand op om de stad ten kostte van alles te behouden. 

Het gevecht in de stad

Het begin van de aanval was een zwaar bombardement door Luftflotte 4. Hierdoor was een groot gedeelte van de stad in puin veranderd. De aanval doodde meer dan 30.000 mensen. Op 12 september trokken de Duitsers al door de buitenwijken van de stad. De Russen verzetten zich op een bijna bezeten manier. Het 62ste leger werd geleid door Tsjoekov. Hij was een onbehouwen commandant die het uiterste vergde van zijn manschappen. 

De slag om Stalingrad zou een straatgevecht worden. Hierdoor verloren de Duitsers hun belangrijkste wapen de tanks en hun mobiliteit. Tsjoekov gaf zijn troepen daarnaast de order om dicht de Duitsers te vechten en man tegen man. Dit zorgde ervoor dat de Duitsers weinig bommen en artillerie konden gebruiken. Elke gebouw werd hierdoor een op zichzelf staande slag. Er waren gebouwen waarvan de Russen de begane grond bezetten en de Duitsers de eerste en tweede etage. 

Boekentip:

Eind september hadden Paulus en Hoth circa twee derde van Stalingrad ingenomen. Door een offensief op 14 september drong het 51ste korps diep door in de stad. Ze veroverden de Mamajev Koerganheuvel die zicht bood op de stad en rukte op naar station Stalingrad-1. De bedoeling was om de Wolga te bereiken en de Sovjetaanlegsteigers te vernietigen.  Zodat er geen voorraden en versterkingen konden worden aangevoerd. 

De gevechten om gebouwen

Door versterkingen op het laatste moment van generaal-majoor Aleksandr Rodimtsevs 13de Gardedivisie veranderde het station 15 keer van eigenaar. Voordat het station in Duitse handen viel. Hoths 4de pantserleger bereikte de rivier op 13 oktober. Tussen half oktober en half november drukte de Duitsers de Sovjets langzaam terug. Ze veroverden de tractorfabrieken in het compleet vernietigde Stalingrad. Het was voor de Russen makkelijker om zich te verdedigen in dit puinlandschap. Op 18 november hadden de Russen nog een dun onderbroken strookje land aan de Wolga. Dit was 10 procent van de de stad. De winter viel toen in en de Duitsers waren uitgeput van de gevechten. 

Georgi Zjoekov:

Het tegenoffensief

Op 19 november deden de Russen rond Stalingrad een meesterzet. Een tegenoffensief gepland door generaal Georgi Zjoekov. Al tijdens de slag om Stalingrad werd dit offensief gepland. Er werden precies genoeg troepen naar Stalingrad gestuurd om de stad te behouden. Ondertussen werden er veel versterkingen opgesteld voor dit tegenoffensief.  Door de strijd in de stad waren de flanken van de Duitsers zwak bezet. Er waren steeds meer troepen onttrokken aan de defensie voor de strijd in de stad. 

Ten noorden van Stalingrad stroomden de Russen met zes legers de Don over. Ze verpletterden de zwakke Roemeense verdediging. 

De volgende dag viel het Stalingradfront aan vanuit posities ten zuiden van de de stad. Ze braken hier ook door de verdediging. Op 23 november kwamen de twee poten van de tang samen achter Stalingrad.  De Duitsers zaten gevangen, het 6e leger en een groot deel van het 4e samen meer dan 250.000 man. In de begindagen van dit offensief was een Duitse uitbraak mogelijk geweest. Deze werd door Hitler verboden hij geloofde de commandant van de luftwaffe dat hij Stalingrad kon bevoorraden. Dit was met optimale weersomstandigheden al niet haalbaar geweest. Met bevroren vliegvelden en mist hielden de Duitsers geen rekening. 

Boekentip:

De ontzettingspoging

Er werd door Mansteins 11e leger een offensief gestart om het 6e en 4 leger te ontzetten. Deze operatie Wintersturm begon op 12 december. In het begin boekte hij vooruitgang. Toen hij op 48 kilometer van Stalingrad was kwam de aanval tot stilstand. Twee weken later moesten ze terugtrekken voor nieuwe Russische offensieven. Paulus had een uitbraak poging kunnen doen alleen durfde hij dit niet zonder bevel van Hitler. De Duitse soldaten werden geteisterd door kou en te weinig voedsel in Stalingrad. 

Er volgde een maand van zware gevechten in Stalingrad. De Duitsers werden geleidelijk vermorzeld door de Russen. Via de lucht werden 34.000 Duitsers uit de stad gevlogen. Op 25 januari viel het laatste vliegveld. Meer dan 100.000 Duitse soldaten kwamen om. Tussen 31 januari en 2 februari gaven Paulus en 110.000 soldaten zich over ondanks dit was verboden door Hitler.  

Niet tot de laatste man vechten

Hitler wou dat ze tot de laatste man zouden vechten. Paulus werd zelfs bevorderd tot veldmaarschalk. Omdat er nog nooit een veldmaarschalk zich levend had overgegeven of zich gevangen had laten nemen. Ze werden afgevoerd naar werkkampen waar 5000 van hen slechts levend uitkwamen.  Door deze nederlaag kregen de Russen het initiatief in de oorlog en het was een grote psychologische overwinning. Dit was de eerste keer dat ze op strategisch en tactisch niveau van de Duitsers wonnen.