De Inca’s waren een volk dat leefde in het huidige Peru. Op het hoogtepunt van hun macht strekte hun reik zich uit van het zuiden van Colombia tot het noord westen van Argentinië en Chili. In oppervlakte gemeten was dit het grootste rijk ter wereld. Het bevolkingsaantal viel mee tussen de 7 en 12 miljoen. Dit grote rijk was opgesplitst in kleine provincies aan het hoofd van elke provincie stond een gouverneur. Aan het hoofd van het rijk stond de koning. De Inca’s hadden wegen aangelegd die door hun hele rijk liepen. Er werden tunnels door bergen gemaakt en bruggen over rivieren. Het middel van vervoer was de lama. In het rijk werd ook belasting geheven. Dit gebeurde vaak in natura in de vorm van arbeid. Ze vonden het niet erg om belasting te betalen. Voor de Inca’s was de koning een zoon van de zon en maan. De zon en maan waren in hun geloofsstelsel de belangrijkste goden. Inti was de naam van de zonnegod, Coniraya was de god van de maan en de belangrijkste overige goden waren:
- Apo was een god van de bergen
- Apotequil was de god van de bliksem
- Ataguchu was een god die betrokken was bij de scheppingsmythe
- Catequil was een god van de donder en bliksem
- Chasca Coyllur was de godin van bloemen en jonge meisjes.
- Mama Coca (of Cocomama) was een godin van gezondheid en geluk. Oorspronkelijk was ze bijzonder promiscue, en brak doormidden door haar vele minnaars. Uit haar lichaam groeide de eerstecoca plant, waarvan de mannen de bladeren mochten eten voor hun gezondheid en vrolijkheid.
- Copacati was een meergodin van.
- Ekkeko was een huisgod en god van de rijkdom. De oude Inca's maakten poppen die de god moesten voorstellen en plaatsten een miniatuurversie van hun verzoek op de pop. Dit moest leiden tot inwilliging van hun verlangen.
- Illapa ("donder en bliksem"), (of Apu Illapu, Ilyap'a, Katoylla) was een zeer populaire weergod.
- Hutzilopochtl- oorlog god
- Tipe Totec- god van bron en vegetatie
De Inca’s geloofde dat elk god met sommige kenmerken van de natuur of natuurlijke macht verbonden werd. Zij vereerden hoofdzakelijk Landbouwgoden en godinnen. Zij vroegen hun goden voor goed gewas, gezondheid en hun welzijn.
hebben De Inca’s kenden een lagere en hogere wereld. De onderwereld Uku Pacha was de hel. De hogere wereld was Hanan Pacha de hemelse onderwereld. De taal die ze spraken was het Quechua. Ze kenden geen schrift zoals het alfabet. Er zijn echter nog vele katholieke indianen die de oorspronkelijke Inca goden vereren. Zoals al gezegd waren de zon, de maan, en de sterren erg belangrijk voor de Inca's. Er zijn in totaal 13 Inca heersers geweest.
1. Manco Capac
2. Sinchi Roca
3. Lloque Yupanqui
4. Maita Capac
5. Capac Yupanqui
6. Inca Roca
7. Yahuar Huacac
8. Inca Viracocha
9. Pachacuti-Inca-Yupanqui
10. Topa Inca Yupanqui
11. Huayna Capac
12. Huascar
13. Atahuallpa
Bij de 9e heerser Pachacuti nam de expansie van het rijk omvangrijke vormen aan. In 1463 droeg Pachacuti de macht over aan zijn zoon Thupa Inca. Zelf hield hij zich tot zijn dood in 1471 bezig met grootschalige bouwprojecten, zoals de totale herbouw van Cuzco als keizerlijke hoofdstad. Ondertussen zette Thupa Inca de veroveringen voort: bij diens dood in 1493 was het rijk tweemaal zo groot als bij het begin van zijn bewind. Hij veroverde het rijk van Chimú in Ecuador en de kuststrook van Peru. Ook voegde hij het noorden van Chili aan het rijk toe. De regeerperiode van Thupa Inca's zoon en opvolger Huayna Capac ('Goedgeefse Jongeling') kenmerkte zich door consolidatie. Huayna Capac reorganiseerde het bestuur en hield - in de overtuiging dat opstanden voortkwamen uit verveling - zijn onderdanen bezig met het aanleggen van wegen en andere openbare werken. Om de traditionele stamverbanden te doorbreken, werden grote bevolkingsgroepen naar andere delen van het rijk verplaatst. Na 1520 zette Huayna Capac de expansiepolitiek van zijn vader en grootvader weer voort.
Rond 1527 ging het Inca rijk te onder aan een dodelijke ziekte. Deze was meegenomen door de Spanjaar naar Zuid Amerika. Deze ziekte hadden de Inca’s geen afweer tegen. De bevolking werd gedecimeerd. De ziekte eiste ook het leven van Huayna Capac en zijn beoogde troonopvolger. Na zijn dood ontstond er een strijd om de macht tussen zijn zonen. Deze werd gewonnen door Atahualpa. In 1528 waren de Spanjaarden in de buurt van Panama in contact gekomen met de Inca’s.
Op 16 november 1532 richtten de Spanjaarden een slachting aan onder de totaal verraste Inca's en namen Atahualpa gevangen. Dit gebeurde in Cajamarca tijdens een ontmoeting. In 1572 werd de laatst overgebleven gedeelte van het Inca rijk vernietigd. De bekendste Inca stad is Machu Picchu. Deze stad bestaat nog omdat de Spanjaarden hem niet hebben kunnen vinden. De reden dat de Spanjaarden de Inca’s aanvielen was hun rijkdom ze hadden veel goud en zilver . De Inca's standaardiseerden de gewone dorpen op de grootte van duizend gezinshoofden. Aangezien een gezin gemiddeld vijf leden telde, had een standaard dorp dus 5000 inwoners.. De hele bevolking was verdeeld in leeftijdsklassen naar werkcapaciteit.
- onder 1 jaar: de zuigeling
- van 1 tot 5 jaar: het spelende kind
- van 5 tot 9 jaar: het lopende kind
- van 9 tot 12 jaar: de lamahoeder en de ambachtsleerling
- van 18 tot 25 jaar: helper van de ouders bij alle werkzaamheden
- van 25 tot 50 jaar: de schatplichtige volwassene
- van 50 tot 60 jaar: op leeftijd; hulparbeid
- boven de 60 jaar: gepensioneerd; alleen adviezen en toezicht
De Inca's waren zeer goede architecten. Ze bouwden goede forten en steden met tempels en ze wisten land in het hooggebergte te bebouwen door terrassen aan te leggen. De muren van stenen gebouwen bestonden uit stenen die zo in elkaar waren gelegd dat cement niet nodig was. Deze gebouwen waren dan ook goed bestand tegen aardbevingen. Wanneer jongeren de huwbare leeftijd hadden bereikt, werden ze geacht een gezin te stichten. Die leeftijd werd voor jongens gesteld op 20 jaar en voor meisjes op 16 jaar.
